ارزیابی و تعیین ارزش سهام و روش قیمت‌گذاری سهام شرکتها
ارزیابی و تعیین ارزش سهام
ارزیابی سهام یا ارزشگذاری و تعیین ارزش واقعی سهام یا به‌اصطلاح قیمت‌گذاری سهم از موضوعات بسیار مهمی است که در بررسی و محاسبه ارزش دارائی و سهام شرکتها و همچنین تصمیمات سرمایه‌گذاری حائز اهمیت است در این مقاله سعی بر این است اهداف ارزیابی سهام و دیدگاه کلی در ارزشگذاری و قیمت سهام موردبررسی قرار گیرد.
یکی از مطمئن‌ترین روش‌های سرمایه‌گذاری پرسود، خریدوفروش اوراق بهادار می‌باشد بهترین روش سرمایه‌گذاری داشتن سبد متنوعی از اوراق بهادار است ازآنجاکه این نوع سرمایه‌گذاری نیاز به دانش تخصصی و وجوه نقدی تقریباً زیاد دارد کمک گرفتن از شرکتهای سرمایه‌گذاری که از نهادها و واسط‌های مالی فعال در اوراق بهادار است بسیار حائز اهمیت است.
در سال 1940 در ایالات‌متحده جامع‌ترین طبقه‌بندی قانون برای شرکتهای سرمایه‌گذاری در میان کشورهای جهان صورت گرفت بر اساس این قانون شرکتها و صندوقهای سرمایه‌گذاری در ایران بانام سرمایه‌گذاری مدیریتی از نوع شرکتهای سرمایه‌گذاری تحت عناوین شرکت یا صندوق با سرمایه باز و شرکت یا صندوق با سرمایه بسته می‌باشند.
از حضور شرکتهای سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران سال‌ها می‌گذرد ولی از تاریخ شروع فعالیت صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در بازار مالی ایران زمان زیادی نمی‌گذرد صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در سهام فعالیت خود را از سال 1387 آغاز کرده‌اند.
با توجه به مطالب عنوان‌شده و در نظر گرفتن اهمیت عملکرد شرکتهای سرمایه‌گذاری بورسی و صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در سهام از جهات: کسب بازده اضافی نسبت به بازار از طرف سرمایه‌گذاران، کاهش نوسانات شدید قیمت سهام در بازار بورس، تحقق اهداف سرمایه‌گذاری مدیران نهادهای مالی و تصمیمات سرمایه‌گذاری، تأمین مالی و کارکردی بهتر به خاطر وجود سهامداران حقوقی در شرکتهای سرمایه پذیر، اتخاذ تصمیمات تخصصی و بجا در بورس و … این‌طور به نظر می‌رسد که تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در بورس یا سهام یک امر مشکل باشد.
شرکت یا صندوق با سرمایه بسته چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
سهام این نوع شرکتهای سرمایه‌گذاری فقط در زمان عرضه اولیه توسط خود شرکت به فروش می‌رسد و معاملات و فروش‌های بعدی بین سرمایه‌گذاران در بازار ثانویه صورت میگیرد شرکتها با این شرایط تعداد سهام محدودی دارند و نمی‌توانند سهام باقابلیت بازخرید منتشر کنند.
شرکت یا صندوق با سرمایه باز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
یعنی یک شرکت سرمایه‌گذار که وجوه را از سرمایه‌گذاران جمع‌آوری می‌کند و د ر سبد متنوعی از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند از ویژگی‌های این نوع از شرکت یا صندوق‌ها این است که اوراق بهادار باقابلیت بازخرید منتشر می‌کنند.
ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام
4 دیدگاه اصلی در ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام چیست؟
- ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس معیار مقایسه‌ای
- ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس سودآوری شرکت
- ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت
- ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس جریان‌های نقدی تنزیلی
ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس معیار مقایسه‌ای
درواقع در این مورد با ارزیابی عملکرد شرکتهای سرمایه‌گذاری در بازار بورس اوراق بهادار و صندوقهای سرمایه‌گذاری مشترک در سهام در مقایسه با شاخص بازار در بورس می‌توانیم به نتایج قابل‌قبول و کمک‌کننده‌ای برسیم و عملکرد هردو را باهم مقایسه کنیم.
ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس سودآوری شرکت
در بررسی این مورد اولین بحث ارزش ذاتی سهام است که به معنی ارزش و قیمت واقعی یک شرکت یا دارائی است که عوامل مؤثری مانند پتانسیل رشد شرکت، لحاظ کردن دارائی مشهود و نامشهود و ابعاد کسب‌وکار در ارزش سهام در آن در نظر گرفته‌شده و به همین دلیل از قیمت جاری بازار متمایز شده و هدف از بررسی ارزش ذاتی سهام مقایسه آن باقیمت بازار است.
و یکی از روش‌های ارزیابی یا ارزشگذاری سهام در این مورد روش محاسبه P/E است که بیان‌کننده نسبت قیمت یا ارزش یک سهم به‌پیش بینی سود سهام آن است که با سود با حداقل ریسک یعنی سود بانکی قابل‌مقایسه است درواقع این نسبت روش محاسبه بازگشت سرمایه است بدین‌صورت که اگر سود بانکی 20 درصد باشد دوره بازگشت سرمایه در بانک 5 سال است یعنی سرمایه‌گذار بعد از 5 سال سودی که به دست آورده معادل اصل سرمایه است یعنی P/E بازار برابر با 5 است اگر سود بانکی کاهش یابد P/E بازار رشد خواهد کرد چون زمان بازگشت سرمایه بیشتر می‌شود به‌عنوان‌مثال اگر شرکتی eps خود را 100 تومان اعلام کند با فرض همان P/E=5 قیمت تعادلی هر سهم برابر است با P/100=5 ← P=500
ارزیابی سهام یا قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت
در این نوع ارزشگذاری و ارزیابی سهام چند روش مرسوم را عنوان می‌کنیم اولین مورد ارزش اسمی سهام است که در زمان تأسیس شرکت برای اوراق سهام منتشرشده تعیین می‌شود و در اساسنامه شرکت نیز درج می‌شود و قیمت یا ارزش واقعی سهام نیست که در حال حاضر در ایران طبق قانون 29 تجارت در شرکتهای سهامی عام ارزش اسمی هر سهم نباید از 10000 ریال بیشتر باشد و ارزش اسمی هر برگه از سهام عادی در حال حاضر در کشور ما 1000 ریال است.
ارزش اسمی =سرمایه شرکت / تعداد سهام منتشرشده شرکت
مورد قابل‌بررسی بعدی ارزش دفتری سهام است درواقع برای دارایی شرکت سهامی در ترازنامه شرکت عددی به‌عنوان ارزش آن دارایی ثبت‌شده که همان ارزش دفتری سهام نامیده می‌شود و نکته مهم اینکه ارزش دفتری سهام باارزش بازار سهام برابر نیست زیرا ارزش دفتری سهم بر پایه ارزش دارایی ثبتی در ترازنامه شرکت است اما ارزش بازار سهم بر اساس ارزیابی سرمایه‌گذاران از عملکرد شرکت و ارزش عرفی دارایی است.
ارزش بازار سهام مورد قابل‌بررسی دیگر در ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس دارایی شرکت است که قیمتی است که طبق مکانیم عرضه و تقاضا در بازار تعیین می‌شود.
ارزش جایگزینی سهام، ارزش سهام بر اساس خالص ارزش دارایی‌ها و ارزش تصفیه‌ای هم 3 موردی هستند که در این روش می‌توان بررسی کرد.
ارزیابی سهام و قیمت‌گذاری آن بر اساس جریان‌های نقدی تنزیلی
روش جریان نقد تنزیل شده این‌گونه تحلیل می‌شود که به دلیل وجود تورم در بازار و ریسک‌های مختلف مربوط به آن، ارزش یک مبلغ معین پول در حال حاضر بیش از ارزش آن در آینده است به همین دلیل می‌توانیم ارزش یک شرکت، یک پروژه یا … را بر اساس داشتن پتانسیل در تولید پول یا همان جریان‌های نقدی در آینده تخمین بزنیم و برای انجام این کار فقط باید ارزش فعلی (ارزش آن در زمان حال) جریان نقد آینده شرکت یا پروژه را به دست آورد.
8 روش ارزیابی و تعیین ارزش سهام:
- تعیین ارزش سهام طبق ارزش دفتری سهام
- تعیین ارزش سهام طبق ارزش اسمی سهام
- تعیین ارزش سهام طبق قیمت و جریان بازار
- تعیین ارزش سهام طبق نرخ سودآوری
- تعیین ارزش سهام طبق ارزش فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی
- تعیین ارزش سهام طبق قیمت یا ارزش جاری خالص دارائی
- تعیین ارزش سهام طبق ارزش معدل ۲
- تعیین ارزش سهام طبق ارزش ذاتی و اقتصادی
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش دفتری سهام:
قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام بر اساس ارزش دفتری حاصل ارقام ثبت‌شده در دفاتر و صورت‌های مالی شرکت می‌باشد که قیمت پایه سهام از محاسبه اختلاف حاصل دارائی و بدهی‌های ثبت‌شده به دست می‌آید.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش اسمی سهام:
قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام بر اساس مبلغ اسمی همان قیمتی است که روی برگه سهام درج‌شده که با حاصل‌ضرب تعداد سهام در مبلغ اسمی ذکرشده روی ورق سهام ارزش کل سهام تعیین می‌شود.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس قیمت و جریان بازار:
در این روش قیمت‌گذاری و ارزیابی سهام بر اساس واگذاری و خریدوفروش سهام در بازار فعال و قیمت‌های مشخص‌شده در تابلوی بورس و اوراق بهادار در زمان انجام معامله مشخص می‌شود.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس نرخ سودآوری:
در این روش قیمت‌گذاری و تعیین ارزش سهام در مورد شرکت‌هایی که میانگین سود 3 سال قبل از کسر مالیات و 3 سال قبل از قیمت‌گذاری و ارزیابی پس ازلحاظ کردن موارد سود معادل 5 درصد مبلغ خالص دارایی باشد اجرا خواهد شد یعنی شرکت باید در 3 سال قبل از ارزیابی دارای سود باشد و صورت‌های مالی 3 دوره قبل از ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام آن موردحسابرسی قرار گیرد البته در این روش ابتدا باید سود شرکت کسر شود و با توجه به سود کسر شده، ارزش سهام تعیین شود.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی:
در این روش ارزشگذاری سهام و ارزیابی سهام بر اساس دریافت بودجه 10 سال آتی شرکت، نسبت به ارزش‌های فعلی خالص جریان‌های نقدی آتی شرکت و درنهایت نسبت به بررسی و اعلام قیمت پایه سهام انجام می‌شود یعنی محاسبه و ارزشگذاری فعلی جریان‌های نقدی آتی شرکت در مورد دارائی‌های ثابت شرکت در پایان سال دهم ملاک عمل می‌باشد.
مواردی مثل هزینه بازخرید خدمت کارکنان، مالیات عملکرد شرکت، خالص سرمایه در گردش و دارائی‌های ثابت خریداری‌شده طی 10 سال باید مدنظر قرارگرفته شود البته تمامی این موارد در صورتی منطقی است که اقتصاد جامعه سالم و تورم خیلی کمی داشته باشد.
روش ارزیابی، ارزشگذاری و قیمت‌گذاری سهام بر اساس قیمت یا ارزش جاری خالص دارائی:
در این روش کارشناس رسمی دادگستری باید خالص دارائی‌های ثابت شرکت را مورد ارزیابی قرار دهد و قیمت‌های ارائه‌شده توسط کارشناس رسمی دادگستری (رشته‌های مرتبط) باارزش دفتری دارائی‌های ثابت شرکت ارزیابی و مابه‌التفاوت آن توسط کارشناس مالی مشخص شود.
همچنین بدهی و دارائی‌های جاری شرکت نیز بایستی توسط کارشناسان مالی ارزیابی شود.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش معدل ۲:
در شرکتهای سود ده، قیمت پایه سهام تعیین‌شده به روش ارزش‌های جاری و معدل قیمت پایه سهام تعیین‌شده به روش سودآوری به‌عنوان قیمت پایه سهام تعین می‌شود طبق نظر کارشناسان حرفه‌ای حسابرسی و حسابداری، معدل 2 یا چند قیمت پایه سهام تعیین‌شده از سایر روش‌ها می‌تواند به‌عنوان یک روش برای اعلام قیمت پایه سهام تعیین شود.
روش ارزیابی و قیمت‌گذاری سهام بر اساس ارزش ذاتی و اقتصادی:
در این روش ارزیابی سهام یا ارزشگذاری سهام قیمت پایه سهام را می‌توانیم با توجه به ارزش اقتصادی و ذاتی اعلام کنیم که کارشناس مالی ارزیابی را می‌تواند با توجه به وضعیت کنونی شرکت در مقایسه با شرکتهای مشابه داخلی یا خارجی (ازلحاظ میزان تولیدات، وجود مدیریت کارآمد در شرکت، کارکنان متخصص و دارای مهارت) انجام دهد.
نکته: قیمت و ارزش سهام بورسی معادل و برابر باقیمت در بازار فعال در زمان انجام معامله سهم می‌باشد و نیاز به کارشناسی از طرف کارشناس رسمی دادگستری نمی‌باشد با مراجعه به کارگزاری بورس می‌توانید از ارزش و قیمت سهام خود اطلاع پیدا کنید.
گروه کارشناسان رسمی ایران کارشناس درزمینهٔ ارزیابی سهام با بهره‌گیری از کارشناسان رسمی دادگستری در رشته‌های راه و ساختمان، برق و ماشین‌آلات، تأسیسات، فناوری اطلاعات و رایانه، اموال منقول، وسایط نقلیه و برند و امتیازات و همچنین با مدیریت کارشناسان رسمی رشته حسابداری و حسابرسی با ارائه مشاوره رایگان در تمامی نقاط کشور شما دوستان را همراهی خواهد کرد. تجربه چندین ساله ما در این زمینه بهترین مشاور و همراه شما خواهد بود.
ارزیابی قیمت پایه سهام
دولت با تصویب " قانون استفاده از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران ذیصلاح به عنوان حسابدار رسمی" در سال 1372 اجازه یافت از خدمات تخصصی و حرفه ای حسابداران رسمی استفاده کند. جامعه حسابداران رسمی به منظور تنظیم امور و اعتلای حرفه حسابداری و حسابرسی بر پایه ی تبصره یک قانون مذکور در سال 1380 تشکیل و به صورت موسسه ای غیر انتفاعی غیر تجاری به ثبت رسید.
هر چند خدمات ارزیابی به طور کلی منحصر به ارزیابی سهام(ارزیابی واحدهای اقتصادی) نبوده و حیطه های متنوعی نظیر تخصیص ارزش خرید بنگاه های اقتصادی بین داراییهای مختلف، تعیین روش برآورد حقوق و علایق شرکا در قراردادهای خرید و فروش، مسائل انحصار وراثت و ارث، دعاوی خانوادگی، ارزیابی اوراق بهادار، ادغام و تجزیه شرکتها، ارزیابی داراییهای فکری، ارزیابی ضرر وزیان و خسارت، زیانهای بیمه، نقص حقوق مالکیت و حق اختراع حق الامتیاز، موارد نقص قرارداد و........ را در بر میگیرد لیکن در سالهای اخیر به دلیل اهمیت خصوصی سازی و الزامات قانون سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی، توجه عمومی به شاخه ارزیابی واحدهای اقتصادی ( ارزیابی سهام) بیشتر و گسترده تر شده است.
با عنایت به اجرایی شدن قانون سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی و همچنین رشد و توسعه بازار بورس و پیش بینی افزایش واگذاریها، ادغامها و تجزیه ها، افزایش تعداد شرکتها و فعالیتهای اقتصادی و پی آمدهای غیراقتصادی فعالیتها (نظیر نقص قراردادهاو حقوق مالکیت و انواع دعاوی) انتظار می رود همانند سایر کشورها در کشور ما نیز درخواست خدمات ارزیابی مشاوره ای رو به افزایش باشد که در آن صورت نیاز به تحولی اساسی برای پاسخ به ضرورتهای موجود وآتی است.
فرآیند ارزیابی با توجه به نوع واحد اقتصادی و دلایل ارزیابی قابل تغییر است. در ارزیابی عوامل متعددی از ارزش دفتری گرفته تا انبوهی ازعوامل مشهود و غیر مشهود موثر می باشند. به طور کلی ارزش یک واحد اقتصادی به تجزیه و تحلیل جریانات انتفاعی آن واحد اقتصادی بستگی دارد. به عبارت دیگر در نهایت، توانایی های شرکت در ایجاد ثبات درآمدی و استمرار سود آوری، ارزش آن در بازار تعیین خواهد کرد.
مخاطبان موضوعات ارزیابی
در طول زمان مخاطبان، افراد و گروه های حرفه ای که در معرض موضوعات ارزیابی هستند در حال افزایش است، در کشورهای توسعه یافته معمولاً افراد و گروه های زیر مخاطب و هدف موضوعات ارزیابی می باشند:
- ارزیابان، مشاوران سرمایه گذاری و تحلیل گران مالی
- انجمن ها و نهادهای ارزیابی
- بیمه گران، کارگزاران و کارشناسان بیمه،
- قضات، وکلا و نهادهای قضایی
- بانکداران و ارائه کنندگان خدمات اعتباری
- صاحبان و مدیران واحدهای اقتصادی
- مقامات و سازمانهای مالیاتی
- شرکتهای سرمایه گداز، صندوقهای بازنشستگی و سرمایه گذاران به طور کلی
- ذینفعان و متخصصین مسائل انحصار وراثت
- برخی نهادهای دولتی با ماموریت های خاص( نظیر سازمان خصوصی سازی در ایران)
- شرکتهای کارگزاری و سایر سازمانهای واسطه
- ذینفعان انواع دعاوی خانواادگی و غیر خانوادگی
دیدگاه خود را بنویسید