چرا سهام را ارزیابی یا ارزش گذاری می کنیم؟

ارزیابی سهام و یا به عبارتی تعیین ارزش واقعی و یا  ارزش‌گذاری سهام در شرکت‌های سهامی، در مواقع لزوم از موضوعات بسیار مهم و باارزش ازنظر اقتصادی است.  ارزیابی سهام شرکت ها عموماً با یکی از اهداف ذیل صورت می‌پذیرد:

  1. خرید یا فروش سهام
  2. ایجاد ارزش‌افزوده
  3. افزایش سرمایه
  4. خروج از شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت


1- ارزیابی سهام و ارزش‌گذاری سهام شرکت با هدف خرید یا فروش سهام

اشخاص حقوقی ثبت‌شده براساس قانون تجارت، عموماً در زمان ثبت با حداقل ممکن میزان سرمایه به ثبت می‌رسند، فعالیت و گردش مالی شرکت طی سال‌های فعالیت، گاهاً موجب می‌گردد تا ارزش دارایی‌های شرکت به چندین برابر و گاه تا هزاران برابر سرمایه ثبتی اولیه افزایش یابد.

یکی از مواردی که لازم است ارزش هر سهم شرکت محاسبه گردد، زمانی است که یکی یا تعدادی از شرکا یا سهامداران بخواهند سهام خود را واگذار نمایند و یا سرمایه گذاران دیگری بخواهند سهام یا سهم الشرکه شرکت را خریداری کنند، در این صورت تعیین ارزش روز هر سهم، مستلزم رسیدگی جامع صورت‌های مالی شرکت است.


2- ارزیابی سهام شرکت ها با هدف ایجاد ارزش‌افزوده

اصولاً معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت‌ها به دودسته سنتی و معیارهای مبتنی بر ارزش، تقسیم‌بندی می‌شوند. استفاده از معیارهای سنتی آن نظیر عایدات شرکت، سود هر سهم، بازده حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی‌های نقدی و نظایر آن، سال‌های متوالی جهت ارزیابی عملکرد شرکت‌ها مطرح بوده است. ارزیابی عملکرد شرکت‌ها با روش‌های سنتی به جهت درنظر نگرفتن هزینه‌های تأمین منابع سرمایه شرکت‌ها روش مطلوبی محسوب نمی‌گردد.

یکی از جدیدترین معیارهای مبتنی بر ارزش، معیار ارزش‌افزوده اقتصادی است. در شرکت‌های خدماتی با توجه به آنکه ارزش دارایی‌ها چندان قابل‌توجه نیست و عملاً دارایی‌های سرمایه‌ای شرکت بیشتر شامل ملزومات کار مانند میز و صندلی و کامپیوتر و … است. در هنگام ارزیابی سهام این‌گونه شرکت‌ها شاخص‌ترین ارزش شرکت متوجه سودآوری شرکت است که در این روش مبنای محاسبه ارزش سهام قرار می‌گیرد.


3- ارزیابی سهام ارزش گذاری سهام شرکت با هدف افزایش سرمایه

سرمایه ثبتی شرکت‌ها عموماً در زمان تأسیس عموماً با مبالغ پایین صورت می‌پذیرد، ارزش‌های ایجادشده، ناشی از فعالیت شرکت در طی سال‌های فعالیت در هنگام ارزیابی می‌تواند یکی از شرایط ممکن جهت افزایش سرمایه باشد، ارزیابی سهام با هدف افزایش سرمایه ثبتی، می‌تواند کمک کند از قابلیت‌ها، ظرفیت‌ها و امکانات ممکن در قانون تجارت شرکت بهره‌مند گردد.


4- ارزیابی سهام شرکت ارزش‌گذاری سهام با هدف خروج از شرکت‌های مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت

مطابق قانون مالیات‌های مستقیم، افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها مشمول مالیات است، طی سال‌های ۹۰ تا ۹۴ براساس تبصره قانون بودجه سنواتی، افزایش سرمایه حاصل از تجدید ارزیابی دارایی‌ها معاف از مالیات گردیده بود، این موضوع در بودجه‌های سنواتی ۹۵ و ۹۶ مسکوت بود ولی به‌موجب لایحه بودجه سال ۱۳۹۷ نمایندگان مجلس با لحاظ نرخ مالیات صفر برای سود حاصل از تجدید ارزیابی صرفاً در شرکت‌ها مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت موافقت کردند.